HAUS / Chemnitzer Alternative Unsere Supermarkt
HAUS koncentruje się na osobie Salmana Schockena i koncernie jego sklepów. Kaufhaus Schocken działał od 1930 roku w Chemnitz (a od 1929 roku w Wałbrzychu). Schocken zasłynął nową filozofią sprzedaży, która ubogim mieszkańcom Niemiec w prowincjonalnych miastach umożliwiała korzystanie z luksusowych towarów w przystępnych cenach. Sklepy sieci Schocken zaskakiwały swoją architekturą wywiedzioną ze szkoły Bauhausu (główny architekt i przyjaciel Schockena to Erich Mendelsohn), a praca w nich organizowana była zgodnie z ideami socjaldemokratycznymi (poszanowanie godności pracownika, dobre zarobki, dbałość o warunki socjalne). Sklepy Schockena działały w Chemnitz i w Wałbrzychu i ten fakt buduje naturalny pomost pomiędzy miastami i daje nam prawo, żebyśmy jako artyści z polskiego Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu zaproponowali projekt dla Europejskiej Stolicy Kultury Chemnitz 2025. Warto również odnotować fakt, że Teatr żywo interesuje się historią Schockena – w swoim reperaturze ma monodram o Schockenie pt. Mensch (premiera 29.05.2021, więcej o spektaklu TUTAJ).
Spektakl MENSCH został zaprezentowany w Chemnitz 9 maja 2024 w ramach Festiwalu NONSTOP EUROPA.
Sklepy Schockena przetrwały II Wojnę Światową i jako domy towarowe funkcjonowały w NRD i PRL. Sklep w Chemnitz (HO) zamknięty został ostatecznie w 2001 roku – obecnie znajduje się tutaj Muzeum SMAC; wałbrzyski (PDT) zamknięto w 1990 – działa tu teraz prywatna szkoła i chiński market.
Dwie dekady zacierają pamięć. Ubywa byłych pracowników. NRD-owska rzeczywistość staje się odległą historią. Podobnie rzecz ma się w Polsce. HAUS jest próbą wyciągnięcia z historii czegoś więcej niż nostalgia. Bo historia doskonale nadaje się do tworzenia modeli przyszłości.
Na rozwój projektu składają się badania historyków, architektów i ekonomistów nad antycypacyjną formą sprzedaży inspirowaną filozofią Schockena oraz praca ze wspomnieniami byłych pracowników domów towarowych i ich rodzin. Ich spostrzeżenia staną się podstawą dla działań artystycznych z mieszkańcami obydwu miast w celu zwiększenia widoczności obydwu miejsc oraz stworzenia artystycznej alternatywy dla kapitalizmu.
Zależy nam, żeby praca nad HAUS opierała się na spotkaniach, rozmowach, wymianach informacji i doświadczeń pomiędzy kuratorami a partnerami, oraz uczestnikami a kuratorami i partnerami. Spotkania z uczestnikami będą okazją do podzielenia się chlebem i rozmowy nad tym co wspólne. HAUS będzie realizował wszystkie wartości związane z partycypacją, wymianą międzypokoleniową, otwartością, demokracją i inkluzyjnością.
Tworzenie HAUS przez międzynarodową ekipę wynika z przekonania kuratorów, że twórczość i kreacja służy dialogowi społecznemu lepiej niż umowy i rozporządzenia dlatego HAUS opowieść o wieku XX budowana w wieku XXI dla wieku XXII.
KURATORZY
Antonina Brühl
Polsko-niemiecka aktorka i reżyserka. Absolwentka studium aktorskigo Lart StudiO w Krakowie. Od roku 2019 Studentka Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, filii w Białymstoku na kierunkach reżyserii i aktorstwa. Jej studenckie projekty reżyserskie zapraszane były w latach 2021/2022 na Forum Młodej Reżyserii w Krakowie.
Tomasz Jękot
Polski dramatopisarz, dramaturg. Absolwent Wydziału Reżyserii Dramatu AST w Krakowie oraz Laboratorium Dramatu w Warszawie. Autor tekstów, adaptacji, dramaturg spektakli w kraju i za granicą. Od 2018 roku pełni funkcję kierownika literackiego Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu. Od 2021 roku realizuje w Teatrze autorskie koncepcje rezydencji dramaturgicznych.
Seb Majewski
Polski reżyser, dramatopisarz. Od 2018 roku zastępca dyrektora ds. artystycznych wałbrzyskiego Teatru Dramatycznego. Absolwent Wydziału Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku. Teksty Majewskiego wystawiane były m.in. w Teatrze Polskim we Wrocławiu, Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, oraz w teatrach w Tbilisi, Dublinie oraz Los Angeles.
Brian Michaels
Brytyjski reżyser teatralny i operowy, mieszkający i pracujący w Niemczech, wyreżyserował wiele spektakli operowych i teatralnych w Europie i na świecie. Zainicjował szereg międzynarodowych projektów współpracy. profesor gościnny Wydziału Aktorstwa i Reżyserii Akademii Teatralnej Tańca – WTT PWST Bytom/Kraków. Rozwinął własne podejście do aktorstwa opartego na ciele – „Myślenie ciałem”, które pierwotnie wymyślił z tancerką Nadią Kevan.
W ramach projektu HAUS w wałbrzyskim budynku 18 maja 2024 r. zorganizowana została Prywatka u Schockena. Było to spontaniczne, pop-upowe wydarzenie teatralno-muzyczne, w którym udział wzięło blisko 200 mieszkańców Wałbrzycha oraz zaproszonych gości. Zainteresowanie przerosło nasze oczekiwania – bilety na wydarzenie sprzedały się w jeden dzień, jednak ze względów logistycznych i artystycznych nie mogliśmy powiększyć puli. Tym działaniem chcieliśmy zaprosić lokalną społeczność do przestrzeni dobrze znanej, lecz od lat niedostępnej – spotkaniu towarzyszyła rozmowa o historii miejsca, anegdotach poszczególnych osób, wspomnieniach zapisanych w zbiorowej pamięci. Jesteśmy przekonani, że wydarzenie to stało się początkiem procesu myślenia o byłym budynku Kaufhaus Schocken nie tylko jako wartej wspominania przeszłości, ale przede wszystkim obiecującej i ciekawej przyszłości. Zaprosiliśmy uczestników do wspólnej zabawy – fantazji na temat tego, co powinno znaleźć się w budynku, jaka wymarzona działalność, do której chętnie wracaliby na co dzień.